U vrijeme kada se uloženi novac mjeri više puta, cloud computing pristup daje višestruke prednosti državama i lokalnim samoupravama koje žele da efikasnije zadovolje potrebe građana.
Organi javne uprave u raznim krajevima svijeta sve više se interesuju za upotrebu cloud computing tehnologije, a česti su i primjeri rješavanja pojedinih problema ovim pristupom. Glavni razlog nalazi se u mogućnosti višestrukog smanjenja rashoda vezanih za IT infrastrukturu, kao i u potencijalu za brzo uvođenje servisa okrenutih ka građanima.
Evropska unija pristupila je strateški ovom pitanju Digitalnom agendom za Evropu. Fokus tog dokumenta je na korišćenju cloud computing rješenja u skladu sa strategijom Evropa 2020 vezanom za pametan, održiv i sveobuhvatan razvoj. Cilj je da se IT rješenja u javnoj upravi prebace u cloud okruženje, što bi omogućilo integraciju javnih resursa i optimalnu upotrebu ICT infratrukture, i donijelo uštedu veću od četiri milijarde evra godišnje.
S druge strane Atlantika, nalazi se svjetski lider u korišćenju cloud computing rješenja. U SAD je uvođenje cloud computing tehnologije u sektor javne uprave donijelo poboljšanje servisa za građane, standardizaciju usluga na svim lokacijama, napredak u obrazovanju, nauci i istraživanju, kao i transformaciju velikih sektora, poput zdravstva, energetike, proizvodnje, bankarstva i sl. Politiku Oblak na prvom mjestu (Cloud First) Vlada SAD je usvojila prvenstveno da bi drastično redukovala IT troškove.
Privatni cloud kreiran je za američke agencije s visokim zahtjevima za bezbjednošću, dok javni cloud transformiše online edukaciju svojih kadrova i podatke stavlja na raspolaganje građanima, radi veće transparentnosti Vlade. Tako su SAD, za svega 22 dana, u javnom cloud‑u pokrenule servis koji građanima omogućuje da vide kako se koristi novac prikupljen od poreza, namjenjen za otvaranje novih radnih mjesta.
Grupa sedam gradova
Direktori IT sektora sedam američkih gradova – Čikaga, San Franciska, Njujorka, Sijetla, Filadelfije, Bostona i Los Anđelesa – okupili su se sa ciljem da neformalno sarađuju na izgradnji jeftinog IT rješenja koje bi omogućilo prevazilaženje zajedničkih problema. Grupa je pokrenula portal www.cities.data.gov sa setom podataka kojima raspolažu ovi gradovi, a koji će biti integrisani sa podacima federalne vlade na portalu www.data.gov.
Cilj je kreiranje test okruženja na osnovu kojeg bi developeri mogli da razvijaju rješenja koja koriste raspoložive podatke, npr. aplikacije za izdavanje građevinskih dozvola ili za podnošenje izvještaja inspekciji.
Da objedinjavanje napora agencija i drugih entiteta može da dovede do velikih ušteda, pokazuje i primjer američke države Virdžinije u kojoj je na taj način upotrebljeno SaaS rješenje za konsolidaciju nabavke za 171 državni organ i ostvarena je ušteda od 30 miliona dolara godišnje.
Situacija kod nas i u našem okruženju
Javni sektor ima značajan uticaj na razvoj privrede, a njegova efikasnost umnogome zavisi i od raspoloživih IT resursa. Kao i u drugim oblastima rada naših javnih službi, tako i u IT segmentu postoje velike razlike. Neke ustanove, zbog broja zaposlenih i složene organizacione strukture, teže prihvataju nove tehnologije, dok druge imaju savremenije IT resurse, ali često nedovoljno iskorišćene.
Skroman budžet koji se izdvaja za investicije u ovoj oblasti polako navodi institucije da racionalno koriste i ulažu u IT resurse. U takvoj situaciji cloud computing nameće se kao pravo rješenje.
Srbija je npr. preduzela značajne korake u ovom smjeru izdradivši objedinjenu cloud computing platformu na kojoj je već konsolidovan značajan broj servisa za građane i privredu. U sklopu ove platforme oformljeno je organizaciono tijelo koje državnim organima odobrava upotrebu platforme, kako bi mogli da postave svoje Web aplikacije bez potrebe investiranja u IT infrastrukturu.
Možda bi, po ugledu na primjere iz svijeta, trebalo oformiti i javni set test podataka, koji bi programerima poslužili da na konkursima za najbolja rješenja realizuju nove aplikacije od interesa za javnu upravu. Na taj način podstakla bi se domaća pamet i stečeno iskustvo potom moglo ponuditi kao proizvod i drugim zemljama koje su na putu usvajanja cloud tehnologija.
Privatnost i bezbjednost
Ipak, uprkos očiglednim prednostima cloud computing rješenja, javne ustanove teže se odlučuju za primjenu ovog pristupa, prvenstveno jer žele da znaju ko ima pristup podacima i ko kontroliše taj pristup.
U cilju otklanjanja nedoumica koje se tiču bezbjednosti podataka u oblaku, a na osnovu brojnih primjera javnih organizacija koje su migrirale u cloud i sigurne su u nivo pružene bezbjednosti i privatnosti, potrebno je sačiniti i sprovesti strategiju Digitalne agende, kojom se definišu aktivnosti koje je potrebno sprovesti u daljem razvoju informacionog društva.
Ta strategija podrazumjeva primjenu savremenih informacionih tehnologija u svim javnim sektorima. Radi što lakše i bezbolnije IT modernizacije u javnoj upravi, ta strategija nalaže da se posebna pažnja posveti razvoju i budućoj široj primjeni cloud computing rješenja.
Brojni primjeri realizacije cloud computing rješenja u javnoj upravi pokazuju da ovaj pristup donosi ogromne finansijske uštede koje se mjere milionima evra. I dok bezbjednost podataka za mnoge predstavlja glavnu brigu pri usvajanju ovog rješenja, činjenica je da se pitanje bezbjednosti danas pouzdanije rješava upravo u oblaku – brojne uspješne implementacije, gdje se povjerljivi podaci smještaju u ovaj tip rješenja, ukazuju da veliki broj država ima povjerenje u cloud computing.
SaaS u Eseksu
Okrug Eseks ima 1,3 miliona stanovnika i najveći je u Engleskoj. U roku od šest mjeseci, u njemu je implementiran softver koji radi po SaaS modelu, namjenjen za upravljanje platnim spiskom i pružanje drugih usluga u sektoru ljudskih resursa. Rezultat je skraćenje vremena rada na platnim procesima sa 18 na četiri sata, kao i ušteda na IT troškovima veća od 800.000 evra.
Oblačna Danska
Danska agencija za IT i telekomunikacije migrirala je nacionalni sistem elektronskog fakturisanja u javni cloud. Razlog je bilo smanjenje operativnih troškova i povećanje kapaciteta sistema. Primjenom IaaS modela to je i ostvareno, a dodatne prednosti su fleksibilnije održavanje i razvijanje aplikacije.
Virtuelna Argentina
Ministarstvo ekonomije i finansija Argentine odlučilo je da virtuelizuje aplikacije i servere za usluge finansijske administracije. Najveći izazov predstavljalo je upravljanje mrežom koja broji više od 11.000 korisnika, uz obezbjeđivanje adekvatne zaštite i dostupnosti.
Njihov sistem koristi tri primarne aplikacije – centralnu administraciju, lokalni sistem i jedinicu za spoljno kreditno izvještavanje, zbog čega je postojala potreba za razvijanjem platforme koja korisnicima pruža lak pristup. Rezultati implementacije su centralizovano upravljanje infrastrukturom, jedinstvena bekap‑tačka za sve podatke, bezbjedno IT okruženje, kao i produženje životnog vijeka hardvera sa tri na osam godina.
Autor: Jovana Samardžić - časopis PC Press #230
